Scire leges non hoc est verba earum tenere, sed vim ac potestatem.
Znać ustawy, to nie znaczy trzymać się ich słów,
lecz rozumieć ich sens i znaczenie.
Najem okazjonalny jest to szczególny rodzaj najmu, który został wprowadzony do polskiego prawa ustawą z dnia 17 grudnia 2009 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego (Dz.U. z 2016 r. poz. 1610). Gwarantuje on właścicielowi nieruchomości skuteczniejszą ochronę jego własności w sytuacji, gdyby najemca nie chciał wyprowadzić się z mieszkania, po wygaśnięciu lub rozwiązaniu umowy najmu. Ustawa ogranicza tę formę najmu jedynie do lokali, które służą zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych, nie można więc takiej umowy podpisać na wynajem lokalu usługowego. Umowa musi być podpisana na czas określony, maksymalnie na 10 lat.
Do umowy najmu okazjonalnego zawartej w zwykłej formie pisemnej dołącza się:
Wynajmujący jest zobowiązany zgłosić zawarcie umowy najmu we właściwym dla swojego miejsca zamieszkania urzędzie skarbowym w terminie 14 dni od rozpoczęcia najmu.
Umowa najmu okazjonalnego lokalu wygasa po upływie czasu, na jaki była zawarta, lub ulega rozwiązaniu po upływie okresu wypowiedzenia tej umowy. Poza przypadkami w umowie określonymi, wynajmujący może przedterminowo wypowiedzieć umowę najmu, nie później niż na miesiąc naprzód, na koniec miesiąca kalendarzowego, w następujących sytuacjach:
Jeżeli najemca nie opuszcza zajmowanego lokalu, wynajmujący doręcza mu żądanie opróżnienia lokalu, złożone na piśmie z podpisem właściciela urzędowo poświadczonym. Z treści żądania powinien wynikać termin nie krótszy niż 7 dni, w ciągu którego najemca opróżni lokal. Następnie, po bezskutecznym upływie wskazanego terminu, wynajmujący może złożyć do sądu wniosek o nadanie klauzuli wykonalności aktowi notarialnemu, w którym najemca poddał się egzekucji. Akt ten staje się tytułem wykonawczym i jest podstawą prowadzenia egzekucji przez komornika.